İlk defa yurt dışına çıkacaklar için vize başvuru süreci: nereden başlayacağınızı, hangi evrakları hazırlayacağınızı ve nelere dikkat etmeniz gerektiğini adım adım anlatan pratik rehber.
İlk kez vize başvurusu yapmak gözünüzü korkutuyor olabilir. İnternette onlarca farklı bilgi, tanıdıklardan gelen çelişkili tavsiyeler, forumlarda panik dolu yorumlar… Aslında temel adımları bilir ve sistemli giderseniz süreç sandığınız kadar karmaşık değil. Bu rehberde, hangi ülkeye başvurursanız başvurun (Schengen, İngiltere, ABD vb.) çoğunlukla ortak olan temel adımları, güncel uygulamalara da değinerek adım adım anlatıyorum.
İlk adım, seyahatinizin amacını netleştirip buna uygun vize türünü seçmek. Turistik mi gideceksiniz, iş görüşmesi mi, aile/arkadaş ziyareti mi, eğitim mi? Vize türü, istenen evrak listesini ve başvuru şartlarını doğrudan etkiler.
•Seyahat amacınızı abartmayın veya gizlemeyin; konsolosluklar tutarlılığa çok dikkat eder.
•Kısa süreli turistik ziyaretlerde genellikle C tipi (kısa süreli) vize kategorilerine bakın; Schengen için bu çoğunlukla kısa süreli Schengen (C) vizesidir.
Dikkat
Schengen bölgesinde birden fazla ülkeye gidecekseniz, ilk giriş yaptığınız veya en uzun kalacağınız ülkenin vizesine başvurmanız gerekir. Diğer vizelerde de genelde asıl gideceğiniz ülkenin konsolosluğu veya onun anlaşmalı vize merkezi yetkilidir.
•Schengen’de en uzun kalacağınız ülkeye başvurmak hem kural gereği doğru hem de sınır geçişlerinde sorunsuzdur.
•Başvurunuz çoğu ülkede aracı vize merkezleri (VFS Global, iDATA, BLS vb.) üzerinden alınır; randevu ve evrak kurallarını bu merkezlerin resmi sitelerinden kontrol edin.
Dikkat
Pasaportunuzun çoğu ülke için dönüş tarihinizden sonra en az 3 ay daha geçerli olması ve en az 2 boş sayfası bulunması beklenir. Ayrıca bazı ülkeler son 10 yıl içinde düzenlenmiş pasaport şartı arar.
•Pasaportunuz eskiyse ve sayfaları doluysa başvuru öncesi yenilemek daha güvenlidir.
•Hasarlı, ıslak, yırtık pasaportlarla başvuru yapmaktan kaçının; bu teknik ret sebebi olabilir.
Dikkat
Her ülkenin ve her vize türünün evrak listesi farklıdır ve zaman zaman güncellenir. Bu yüzden mutlaka konsolosluğun veya yetkili vize merkezinin resmi web sitesinden güncel listeyi indirin ve kendi çalışma/öğrencilik/duruma göre uyarlayın.
•Evrak listelerinde genelde ortak olarak; başvuru formu, biyometrik fotoğraf, uçuş ve konaklama rezervasyonları, seyahat sağlık sigortası, gelir ve banka dökümleri, iş/öğrenci belgeleri bulunur.
•Türkçe evrakların bazı ülkeler için yeminli tercüme veya apostil gerektirebileceğini unutmayın; bunu özellikle kontrol edin.
Dikkat
Vize memurları, sizin kafanızda net bir plan olduğunu görmek ister. Gidiş-dönüş tarihleriniz, kalacağınız şehirler, otel veya Airbnb rezervasyonlarınız makul ve tutarlı olmalı. Bu plan vize süresi ve giriş sayısını da etkiler.
•Birçok site ücretsiz iptal edilebilir otel rezervasyonu sunar; vize sonucuna göre bu rezervasyonları değiştirebilirsiniz.
•Uçak bileti için genellikle satın alınmış bilet yerine rezervasyon/opsiyon kabul edilir; ülkeye göre şartları okuyun.
Dikkat
Konsolosluklar için en kritik noktalardan biri, seyahatinizi finanse edebilecek durumda olmanız ve Türkiye’ye geri döneceğinize dair ekonomik/sosyal bağlarınızın görünür olmasıdır. Düzenli gelir, birikim, iş durumu, öğrenci iseniz ailenizin geliri gibi kalemler önemlidir.
•Genellikle son 3 aya ait banka hesap dökümleri, maaş bordroları, SGK hizmet dökümü, vergi levhası, tapu/araç ruhsat fotokopileri (varsa) olumlu etki yaratır.
•Hesaba son dakika yüksek meblağ aktarıp geçmişi boş bırakmak şüpheli görünebilir; mümkünse düzenli akış gösteren hesap kullanın.
Dikkat
Birçok ülke için başvurular yalnızca online randevu ile kabul ediliyor ve yoğun dönemlerde haftalar sonrasına tarih bulunabiliyor. Randevunuzu erkenden alın, başvuru formunu dikkatle ve gerçeğe uygun doldurun.
•Seyahat tarihinden ideal olarak 4–6 hafta önce başvuru yapmaya çalışın; Schengen için çoğu ülke en fazla 6 ay, bazıları 9–12 ay önceden başvuru kabul ediyor.
•Formda verdiğiniz bilgilerle sunduğunuz evraklar birbiriyle tam uyumlu olsun; tarihler, adresler, iş ünvanları gibi detaylara dikkat edin.
Dikkat
Schengen dahil pek çok ülke, belirli teminatları olan seyahat sağlık sigortasını zorunlu tutuyor. Poliçenizin seyahat sürenizi kapsadığından ve minimum teminat bedelini karşıladığından emin olun.
•Schengen ülkeleri için genellikle en az 30.000 EUR teminatlı, tüm Schengen bölgesinde geçerli poliçe istenir.
•Sigortanızı genellikle online ve birkaç dakikada alabilirsiniz; poliçeyi yazıcıdan çıktı almayı unutmayın.
Dikkat
Tüm evraklarınızı fotokopi/orijinal ayrımıyla, istenen sıraya göre dosyalamanız işinizi kolaylaştırır. Başvuru günü biyometrik parmak izi, fotoğraf ve evrak teslimi için zamanında merkezde olun.
•Evrakların okunaklı, eksiksiz ve mümkünse zımbasız olmasına dikkat edin; birçok merkez zımba istemez.
•Başvuru merkezinde telefon, çanta vb. için bazı kısıtlamalar olabiliyor; gitmeden önce kuralları okuyun.
Dikkat
Başvurudan sonra dosyanız konsolosluğa iletilir ve değerlendirme süreci başlar. Süre; ülkeye, sezona ve başvuru yoğunluğuna göre birkaç günden birkaç haftaya kadar değişebilir.
•Başvurunuz devam ederken ek evrak talebi gelebilir; e-postanızı ve gerekirse vize merkezi hesabınızı düzenli kontrol edin.
•Bazı ülkeler için kargo ile pasaport teslimi, bazıları için merkezden şahsen teslim seçenekleri bulunur; randevu alırken bunu da seçiyorsunuz.
Dikkat
İlk başvuruda ret almak moral bozsa da dünyanın sonu değil. Çoğu zaman ret mektubunda genel gerekçe belirtilir. Evraklarınızı ve başvuru profilinizi bu gerekçeye göre gözden geçirip eksiklerinizi tamamlayabilirsiniz.
•Ret mektubundaki ‘gerekçe kodu’nu araştırarak hangi alanda sıkıntı olduğunu anlamaya çalışın (maddi yetersizlik, seyahat amacının net olmaması, geri dönüş bağlarının zayıf görünmesi vb.).
•Bir sonraki başvuruya kadar mümkünse profilinizi güçlendirin: düzenli gelir, daha güçlü banka dökümleri, işte kıdem, önce vizesiz yakın ülke seyahatleri gibi.
Dikkat
İlk vize başvurusu, bilinmezlikler yüzünden stresli görünebilir ama aslında iş tamamen iyi hazırlığa dayanıyor. Seyahat amacınızı netleştirip doğru vize türünü seçtiğiniz, resmi siteden güncel evrak listesini takip ettiğiniz, maddi durum ve Türkiye ile bağlarınızı gerçekçi şekilde gösterdiğiniz sürece şansınız düşündüğünüzden daha yüksek. Unutmayın, dünya ile aranızda duran şey çoğu zaman korku ve erteleme; ilk adımı attığınızda hem süreç hem de bir sonraki vize başvurunuz çok daha kolay gelecek.
